Toen ik de pony's vroeg in de ochtend ging voeren, zag ik dat Pebbles, een rustige sterke merrie, met haar been verstrikt zat in een touw. Pebbles had geprobeerd om over het touw te springen en was vast komen te zitten met het touw strak om haar bovenbeen. Misschien had ze maar kort zo gestaan. Misschien ook de hele nacht.
Pebbles bevrijd
Toen ik Pebbles vond, stond ze roerloos stil. Ze maakte geen beweging om los te komen en maakte ook geen contact met mij. Ze was helemaal in haar eigen wereldje. Ik probeerde de knoop uit het touw te halen, maar er zat zoveel spanning op het touw, dat het niet lukte. Ook met hulp lukte het niet. Met mijn zakmes sneed ik het touw door. Pebbles was bevrijd uit haar benarde positie.
Vier stressreacties
In geval van angst en gevaar, zijn er vier gebruikelijke reacties: vechten, vluchten, bevriezen en aanpassen. Vechten, dat kan fysiek, maar ook met woorden. Duidelijk voor jezelf opkomen en je uiten. Vluchten, je niet uiten, maar maken dat je wegkomt. Zowel fysiek wegvluchten uit de situatie als druk bezig gaan met andere dingen. Als vechten of vluchten niet lukt, is bevriezen een mogelijkheid. In de situatie blijven, je niet uiten, maar je afsluiten of bezig gaan met passieve activiteiten, zoals tv kijken. Bij aanpassen, blijf je ook in de situatie. Je uit niet wat werkelijk door je heen gaat, maar gaat pleasen en je aanpassen. De laatste twee vormen zijn passievere stressreacties.
Pebbles' ontlading
Pebbles kon in haar geval niet meer vechten of vluchten, Waarschijnlijk heeft ze in het begin geprobeerd om los te komen en is daardoor het touw alleen maar strakker komen te zitten. Toen ik haar vond, leek ze in een bevriesreactie te zitten.
Nadat het touw los was liep Pebbles gelijk naar de andere pony's en het hooi. Na een paar happen trok ze zich terug en ging languit liggen op de grond, met haar benen gestrekt. Ze keek regelmatig onrustig op en rilde over haar hele lichaam. Angst en ontlading. Na een tijd zo gelegen te hebben en een bezoek van de dierenarts, staat ze er inmiddels weer rustig en alert bij.
De stressreactie loslaten
De vier stressreacties helpen je in situaties van angst en gevaar. Om je rust te hervinden is het van belang om niet in de stressreactie te blijven hangen, maar weer te kunnen ontspannen en los te laten. Dieren gaan trillen en bewegen om de stressreactie letterlijk van zich af te schudden. Mensen doen dat niet.
Waar bij vechten en vluchten de actie zorgt voor een ontlading van de opgebouwde energie in je lichaam, zorgt de passiviteit bij bevriezen en aanpassen voor minder ontlading. Hoe langer je in de situatie blijft, wat regelmatig voorkomt bij deze twee reacties, hoe lastiger het is om de reactie los te laten. Het eindigen of beëindigen van de situatie is dan een begin.
Hoe je in balans kunt komen
Als een stressvolle situatie heel intens is geweest of lang heeft geduurd, kan het zijn dat je je in nieuwe situaties beperkt tot de eerder gebruikte stressreactie. Om in balans te zijn en sterker in het leven te staan is het van belang om je niet te beperken tot één of twee stressreacties, maar dit uit te breiden naar alle vier.
Ben je iemand die gemakkelijk bevriest of zich aanpast, kijk of je weer de beschikking kunt krijgen over vechten of vluchten. Dat zal niet één, twee, drie gaan, maar je kunt er wel naar toe werken. Door bijvoorbeeld uit een situatie weg te lopen of te leren om je te uiten.
Word je bewust van je mening
Het leren om je mening te uiten begint met het ontdekken wat je mening nou eigenlijk is. Dat kun je heel simpel oefenen door om je heen te kijken en te bedenken wat je vindt van de dingen die je om je heen ziet. Zowel positief als negatief. Wat vind je van het gebouw dat je passeert? Wat vind je de voordelen en de nadelen van de winkel waarin je loopt? Door bewust naar voor- en nadelen te kijken, zul je merken dat je opmerkzaamheid groter gaat worden en dat meer dingen je op gaan vallen.
Pas als je het je bewust bent, kun je actie ondernemen. Niet meer op zaterdag naar die drukke winkel gaan. Een nieuw matras kopen, omdat de oude niet lekker meer ligt of de gemeente vragen die kapotte lantaarnpaal voor je huis te repareren.
Hoe je kunt leren om je te uiten
Om meer bewust te worden van je mening en deze meer te leren uiten kun je gaan oefenen. Als je je kind hierbij wilt helpen, kun je samen gaan oefenen. Je kunt bijvoorbeeld je mening naar elkaar uiten over de onderwerpen in een nieuwsrubriek of het jeugdjournaal. Als jij of je kind moeite heeft met de ruimte nemen om je te uiten, gebruik dan eens een zandloper. Je kunt bijvoorbeeld tijdens het eten, om de beurt de tijd nemen om twee of drie minuten je verhaal te vertellen zonder dat een ander je mag onderbreken.
Hoe vaker je de ruimte neemt om iets te vertellen in deze gecreëerde situaties, hoe meer je het je eigen maakt om dat te durven en te doen in allerlei situaties in je dagelijks leven.
Sterker in het leven staan
Hoe meer je leert om je mening te ontdekken en te uiten, hoe actiever en assertiever je wordt. In alledaagse situaties zul je je sterker voelen, maar ook in situaties van angst, stress en gevaar. Je beperkt je niet meer tot de bevries- of aanpasreactie, maar hebt nu ook het meer actieve vechten en je uiten tot je beschikking.
Wil je meer lezen over het hervinden van balans na angst, stress of trauma, kijk dan op mijn website of schrijf je hier in voor de nieuwsbrief
Klik hier om naar het blogoverzicht te gaan.